Verhalen over wensen

Een artikel geschreven door Corine en Tom Draisma voor Wereldverteldag 2015

Verhalen en het vertellen van verhalen behoren tot het cultureel erfgoed van de mensheid. In de oceaan aan verhalen zwemmen opvallend veel verhalen rond die over de wensende mens gaan, verhalen op zoek naar een verteller. Dit is een notitie om vertellers, inclusief onszelf, even op weg te helpen naar een ontmoeting met zulke wensverhalen. Succes met het zoeken, vinden en/of zelf verzinnen van verhalen, en met het doorvertellen!

Inhoud

  1. Iets over wensen en soorten wensen.
  2. Doorzoek je eigen repertoire
  3. Zoeken op internet. Twee handige Nederlandstalige websites
  4. Gedrukte verhalenbundels
  5. Voorbeelden van ‘wensverhalen’.

1. Vooraf eerst iets over wensen.

Uit Van Dale Groot Woordenboek der Nederlandse taal:

  • 1.1. Wens. Dit woord komt van het Latijnse venus (liefde). (…) Bet. 1: bewust verlangen naar een bepaalde zaak, m.n. met de bijgedachte dat het verkrijgen of realiseren er van onzeker is: een wens koesteren, uiten, verhoren, inwilligen; bet. 2: dat wat verlangd wordt; bet. 3: heil- of gelukwens.
  • 1.2 Droomreis. Reis waarvan men gedroomd heeft; de ideale reis.
  • 1.3. Droomwens. Heimelijk gekoesterde wens.
  • 1.4 Heilwens. Zegenwens, gelukwens, zegenbede.

2. Doorzoek je eigen repertoire.

Je kunt je zoektocht het beste beginnen door je eigen repertoire eens goed door te nemen. Daar zitten vast wel verhalen bij waar een wensverhaal van te maken is, als het dat al niet is!

3. Zoeken op internet.

Google eens op:

  • 3.1De Nederlandse Verhalenbank Online van het Meertens Instituut. De website: verhalenbank.nl is de vernieuwde en verbeterde verhalenbank, gepresenteerd op 4 oktober 2013. Deze bevat een mooie zoekfunctie. Vul ‘wens’ in, klik op [zoek], en je krijgt ruim 400 ‘hits’. Bij iedere samenvatting kun je kiezen om de hele tekst te lezen.
  • 3.2 De website beleven.org/verhalen. Deze vind je ook door googelen op Volksverhalen Almanak, met twee woorden geschreven. Ook op deze website zit een invulknop met zoekfunctie. Typ ‘wens’ en je wordt naar vele wensverhalen doorverwezen. LET OP: Op de menubalk bovenin zit een knop voor ‘Verhalen’ in het algemeen, en één voor specifiek ‘Nederlandse sagen’. Die kun je dus beiden doorzoeken.
  • 3.3 Ken je misschien aanvullende zoekmogelijkheden? Ook in de Duitse, Engelse en Franse taalgebieden is veel te vinden, voor wie thuis is in die talen.

4. Gedrukte verhalenbundels.

Je zou thuis of in de bibliotheek een aantal verhalenbundels kunnen doorbladeren, op zoek naar geschikte verhalen. De talloze sprookjesboeken uitgegeven door ELMAR, bijvoorbeeld, zijn een prachtige bron, met verhalen uit alle windstreken. Hieronder volgen wat voorbeelden uit minder bekende boeken.

5. Voorbeelden

Voorbeelden van verhalen met een wens er in, of waarin iets gewenst wordt.

  • 5.1 In het boek van Ton Dekker, Jurjen van der Kooi en Theo Meder (z.j.), ‘Van Aladdin tot Zwaan kleef aan. Lexicon van sprookjes: ontstaan, ontwikkeling, variaties’, uitg. SUN/Kritak (z.j.) worden de volgende sprookjes en volksverhalen over het thema ‘wens(en)’ genoemd en samengevat, mèt variaties zoals die in het betreffende land, of werelddeel, en soms wereldwijd, voorkomen. Vaak worden ook namen van de verzamelaars of optekenaren van bepaalde verhalen genoemd. Verderworden bij ieder verhaal(type) bronnen met de verhaalteksten genoemd, en wetenschappelijke studies waarin het verhaal(thema) behandeld wordt.
    • 5.1.a. Aladdin, Dekker e.a. (z.j.), p. 39-41
    • 5.1.b. Een dier als bruid, p. 92-96
    • 5.1.c. Doornroosje, p. 103-105
    • 5.1.d. Eenoogje, p. 122-125
    • 5.1.e. Koning Midas, p. 198-201
    • 5.1.f. Piggelmee, p. 277-279
    • 5.1.g. Smid en duivel, p. 330-334
    • 5.1.h. Wensen vervuld, p. 411-415
  • 5.2 Toepasselijke verhalen uit de boeken van Nienke van Hichtum
    • 5.2.a. ‘Van den jongen, die de taal der dieren kende’. In: Van Hichtum (z..j) ‘Mijn laatste vertellingen’, deel IV, p. 9-17. Uitg. ’s-Gravenhage / Batavia: G.B. van Goor Zonen, z.j., p. 126-139.
    • 5.2.b. ‘Tafeltje dekje, Ezeltje strek je’ en ‘Knuppel uit de zak’. In: Van Hichtum (1992) ‘Sprookjes van alle tijden, verteld door Nienke van Hichtum’. Haarlem, H. J. W. Becht. ISBN 90-230-0777-8, geb.
    • 5.2.c. ‘Van den Boer die zijn dochters liet trouwen met de Zon, de Maan en de Raaf’. Een sprookje uit Rusland. In: ‘Sprookjes uit verre landen, naverteld door Nienke van Hichtum’. 1ste druk 1926, 2e druk 2005, geb. Amsterdam: Uitgeverij Wereldbibliotheek. ISBN 90-284-2128-9.
    • 5.2.d. ‘De droom van den Koningszoon’. Een sprookje uit den Balkan. In ‘Sprookjes uit verre landen.’
    • 5.2.e. ‘Prins Senkenpeng en de Watergod’. Een sprookje uit Zuidwest-Afrika. In ‘Sprookjes uit verre landen.’

Veel zoek- en vertelplezier!
Corine & Tom, improvisie@planet.nl, Lelystad

Related Articles