Inleiding door Tom Draisma

Er bestaan tegenwoordig, naast vele boeken, ook digitale verhalenverzamelingen, op internet te vinden. We noemen de twee belangrijkste in Nederland. In de eerste plaats is er de Nederlandse Volksverhalenbank van het Meertens Instituut te Amsterdam. De tweede veel geraadpleegde website is die van de Volksverhalenalmanak van de Stichting Beleven. Even googelen en je stuit op een paar duizend verhalen. Beide almanakken zijn op allerlei manier te doorzoeken. Ook in andere landen zullen dit soort digitale verhalenbanken bestaan. Wie ze kent, kan ze hier vermelden, of via de digitale discussielijst ‘Erwaseens’ melden. Medewerkers van deze Nederlandse Vertelwiki pikken de gegevens dan wel op om ze in deze wiki op te nemen. In onderstaand artikel worden verder alleen gedrukte boeken genoemd. Vele daarvan zijn te leen in de plaatselijke bibliotheek, of via die bibliotheek te reserveren.

Tom Draisma heeft met dit artikel een begin gemaakt. Wie daar titels aan wil toevoegen is welkom dat aan de redactie te vertellen via info@stichtingvertellen.nl .

Hoofdstuk 1: Series van boeken vol verhalen

* Uitgeverij Elmar,Rijswijk. Serie: Sprookjes uit de Wereldliteratuur

In deze serie zijn sinds 1990 de volgende deeltjes als pocketboek in het formaat 12cm bij 20,5cm verschenen: Aboriginal mythen, Afrikaanse sprookjes, Afrikaanse dierensprookjes, Arabische sprookjes, Sprookjes van de Azteken, Maya’s en Tolteken, Chinese sprookjes, Engelse sprookjes, Eskimo sprookjes, Finse sprookjes, Sprookjes uit de Griekse Oudheid, Hongaarse sprookjes, Ierse sprookjes, Indiase sprookjes, Indonesische sprookjes, Nieuwe Indonesische sprookjes, Japanse sprookjes, Joodse sprookjes, Nieuwe joodse sprookjes, Maori sprookjes, Masai sprookjes, Mexicaanse indianen sprookjes, Mongoolse sprookjes, Nederlandse en Vlaamse sprookjes, Noorse sprookjes, Provençaalse sprookjes, Pygmeeën sprookjes, Russische sprookjes, Surinaamse sprookjes, Swahili sprookjes, Tibetaanse sprookjes, Toscaanse sprookjes, Tsjechische sprookjes, Turkse sprookjes, Venetiaanse sprookjes, West-Indische sprookjes, en Zuid-Amerikaanse sprookjes.

* Uitgeverij Elmar,Rijswijk

Serie grootformaat paperbacks met sprookjes, formaat 15cm bij 25 cm. In deze nieuwe reeks zijn in 2003 verschenen: Zigeunersprookjes, Indianensprookjes, Indonesische sprookjes, Sprookjes van Liefde en Verlangen, Heksensprookjes, en Vrouwensprookjes.

* Uitgeverij Lemniscaat, Rotterdam

Serie: Volksverhalen uit kleurrijk Nederland. Zes gebonden en geïllustreerde delen getiteld Feesten, Dieren (1990; ISBN 90 6069 717 0), List & Bedrog, Betoverd, Draken en andere vreemde wezens(1991; ISBN 90 6069 719 7), en: Reizen (1991; ISBN 90 6069 720 0). Ieder deel bevat verhalen uit de Chinese, Joodse, Nederlandse, Indiase, Turkse, Surinaamse, Marokkaanse en Indonesische verteltraditie. De samenstellers en hun helpers waren ten tijde van de uitgave (1990 en volgende jaren) merendeels verbonden aan de Rijksuniversiteit Leiden.

* Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen: De Prisma-Boeken

In de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw gaf Het Spectrum vele goedkope, genummerde pocketboeken uit, de zogenoemde Prisma-Boeken. Daaronder een flink aantal verhalenbundels. Hier volgen een aantal titels: 76, Edgar Allen Poe, Fantastische vertellingen; 319 Maxim Gorki e.a., Moderne Russische verhalen; 415 Luis de Castresana, Spaanse verhalen; 432 I.S. Toergenev, Verhalen; 545 L.N. Tolstoi, Verhalen; 605 Sprookjes van Hauff. Verlucht met oorspronkelijke 18e-eeuwse tekeningen; 609 W. Somerset Maugham, De kolk en andere verhalen; 615 Margrit de Sabloniѐre, samensteller, Negerverhalen; 666 Henry Miller e.a., Moderne Amerikaanse verhalen; 693 en 694 Hans Christiaan Andersen, Sprookjes. Geïllustreerd; 696 Carlo Levi e.a., Italiaanse verhalen; 717 P. Maassen, samensteller, Keur van Nederlandse verhalen; 878 W. Somerset Maugham, Regen en andere verhalen; 888 André Demedts, Vlaamse verhalen van deze tijd; 1001 Isaak Babel e.a., Russische liefdesverhalen; 1025 Marie Koenen, Verhalen. Limburgse novellen en verhalen; 1050 Klassieke Russische verhalen; 1055 Poolse verhalen; 1075 Walter Macken, Ierse verhalen.

* Uitgeverij Verba, Hoevelaken

Serie: De mooiste verhalen, mythen, sagen en legenden. De boeken in deze serie zijn als grote paperback uitgegeven maar ook in een gebonden editie.

• De mooiste Griekse mythen en sagen. ISBN 90 5513 209 8, geb.
• De mooiste mythen en sagen uit de Middeleeuwen. ISBN 90 5513 324 8, geb.
• De mooiste verhalen en legenden van Hindoeïsme en Boeddhisme. (1998) ISBN 90 5513 333 7, Grote paperback.
• De mooiste Nederlandse sagen en legenden. (1999) ISBN 90 5513 369 8.Grote paperback, 352 blz. Met illustraties van Pol Dom. ISBN van de geb. editie: 90 5513 355 8.
• De mooiste Zeeuwse mythen en sagen.
• De mooiste verhalen uit het Romeinse rijk. ISBN 90 5513 360 4, geb.
• De mooiste mythen en sagen uit China. ISBN 90 5513 380 9, geb.
• De mooiste Keltische mythen en sagen. 2000) ISBN 90 5513 409 0. Grote paperback, 346 blz. Met illustraties van Pol Dom.
• Deze lijst is mogelijk onvolledig, Tom Draisma, november 2015.

Hoofdstuk 2: Bundels met verhalen over één thema

De hieronder genoemde boeken met verhalen over één thema kunnen toch deel uitmaken van een eerder genoemde serie. Maar in dit hoofdstuk wordt zo’n boek in iets meer detail behandeld. Thema’s kunnen zijn: sprookjes en volksverhalen; Afrikaanse verhalen, Bretonse verhalen, enzovoorts.

Afrikaanse verhalen

1. Afrikaanse Sprookjes, verzameld door F. Becker. Deze vroeg Afrikaanse studenten in Duitsland om terug in hun land volksverhalen op de band op te nemen die te vertalen naar het Frans en het Engels en aan hem op te sturen! Daarvan maakte hij een Duitse uitgave voor Fischer Taschenbuch Verlag. Elmar zorgde voor de Nederlandse uitgave. Deze verhalen komen uiteraard uit heel verschillende landen van Afrika. Uitg. Elmar, serie: Sprookjes uit de Wereldliteratuur.

2. Afrikaanse Dierensprookjes. Verzameld door Kris Berwouts. Vele van deze verhalen komen uit wat nu de Democratische Republiek Congo (DRC) heet. Ze spelen zich dus af in het tropische regenwoud. Uitg. Elmar, serie: Sprookjes uit de Wereldliteratuur.

3. Masai Sprookjes. Verzameld door Kris Berwouts. De Masai zijn een nomadenvolk in Kenya en Tanzania. Ze gaan dus (ook) over de Afrikaanse savanne, en de daar levende dieren. Uitg. Elmar, serie: Sprookjes uit de Wereldliteratuur.

4. Swahili Sprookjes. Verzameld door Kris Berwouts. Swahili is een mengtaal van Arabisch en Bantoetalen in Oost-Afrika. Het is, naast Engels (vanwege de koloniale tijd onder Groot-Brittannië) de lingua franca van Kenya, Oeganda en Tanzania. Ook in het uiterste Noordoosten van Zambia en in het Oosten van de democratische Republiek Congo wordt Swahili gesproken. In al deze landen worden ook nog andere (stam)talen gesproken. Omdat er in Oost-Afrika eeuwenlang een sterke Arabische invloed is geweest, deed en doet deze invloed zich ook gelden in de Swahili sprookjes. Sommige doen aan de verhalen uit 1001 Nacht denken. 5. Pygmeeën Sprookjes. Verzameld door Kris Berwouts. Pygmeeën leven van ongeveer Kameroen tot in de DRC. Hun verhalen zijn deels dezelfde als die van de hen omringende ‘Grote Zwarten’. Uitg. Elmar, serie: Sprookjes uit de Wereldliteratuur. 6. Afrika indruk. Afrikaanse verhalen, samengesteld en ingeleid door Jan Kees van de Werk (1995) Amsterdam: In de Knipscheer, Globe Pocket nr 36. ISBN 90 6265 736 2. 7. Ousmane, Sembene (1987) Krassen van vrijheid. Verhalen. Haarlem: In de Knipscheer. ISBN 90 6265 264 6, geb. Vertaald door Juliette Vorbrock. Met een nawoord van Jan Kees van de Werk.

Bretonse verhalen

Camus, Dominique, samensteller (2010) Contes merveilleux. Série: Contes magiques des Pays de Bretagne. Spézet: Editions Coop Breizh. ISBN 978-2-84346-433-1.

Koreaanse verhalen

Zie het boek van Zŏng In-Sŏb, genoemd in hoofdstuk 3.

Sprookjes en volksverhalen

VERZOEK: Wil je hieronder boektitels toevoegen? Houd je dan aan het thema Sprookjes en Volksverhalen, en plaats de namen van de auteurs in alfabetische volgorde.

Hichtum, Nienke van (z.j.) Mijn laatste vertellingen. Sprookjes en vertellingen verzameld door Nienke van Hichtum. ’s-Gravenhage – Batavia, G.B. van Zonen’s Uitgeversmaatschappij. Met zwarte en gekleurde platen van Rie Cramer. Van ieder verhaal vermeld de schrijfster het land of de streek van herkomst. Het boek bestaat uit vier delen in één band, met 64 bladzijden per deel.

Hichtum, Nienke van (1992) Sprookjes van alle tijden, verteld door Nienke van Hichtum. Met illustraties van Annemie Heijmans. Bloemendaal: J.H. Gottmer/H.J.W. Becht. ISBN 90-230-0777-8 geb., 232 blz. Dit boek verscheen eerder bij Uitgeverij Becht onder de titel Oude Bekenden.

Hichtum, Nienke van (1926; 2e dr. 2005) Sprookjes uit verre landen, naverteld door Nienke van Hichtum. Met vier gekleurde en vele zwarte teekeningen (!) van Pol Dom. Amsterdam: Wereldbibliotheek; reeks Wereldboeken nr. 6. ISBN 90 284 2128 9, geb., 141 blz. Ook de uitgave van 1926 verscheen al bij de Wereldbibliotheek.

Hoofdstuk 3: Losse boeken met verhalen

Folk Tales from Korea ZŎNG IN-SŎB (1952; 3rd ed. 1982, 13th printing 2000) Folk Tales from Korea. Collected and translated by Zŏng In-Sŏb, Former Dean of the Graduate School, The Hankuk University of Foreign Studies, Seoul, Korea. Elizabeth, New Jersey, USA / Seoul: HOLLYM. ISBN 0-930878-26-4. Hard cover. With very detailed indexes of sources (12 pages) and subjects (9 pages) in the appendix. Hollym publishers have website in the USA and in Korea: USA: www.hollym.com Korea: www.hollym.co.kr This book was first published in 1952 by Routledge & Kegan Paul, London. The second edition was published in 1970 by Hollym Corporation, Publishers.